“สมเด็จองค์ปฐม” ก็คือพระพุทธเจ้าองค์แรกที่ทรงมาเป็นต้นพระพุทธวงศ์ของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทุกๆ พระองค์ จึงสมควรยกย่องพระพุทธองค์ว่าทรงเป็น “สมเด็จองค์ปฐมบรมครู”อย่างแท้จริง
สมัยที่สมเด็จพระพุทธองค์ ได้ทรงอุบัติในโลกมนุษย์ ในเวลานั้น คนมีอายุขัยประมาณ ๘ หมื่นปี พระพุทธองค์ทรงผนวชออกมหาภิเนษกรมณ์ เมื่อพระชนมายุได้ ๔ หมื่นปี หลังจากทรงผนวชแล้วเป็นเวลาอีก ๒ หมื่นปีจึงได้ทรงบรรลุอภิเษกสัมมาสัมโพธิญาณตรัสรู้ เป็นองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์แรกของโลก พระพุทธองค์ทรงสั่งสอนเวไนยสัตว์ อีกประมาณ ๒ หมื่นปี จึงเสด็จดับขันธปรินิพาน หลังจากทรงใช้เวลาอันยาวนานถึง ๔๐ อสงไขยกัปในการบำเพ็ญพระบารมี เพื่อแสวงหาพระโพธิญาณด้วยพระองค์เอง ทรงใช้เวลาอันยาวนานในการบำเพ็ญพระบารมี เนื่องจากพระพุทธองค์เป็นพระพุทธเจ้าพระองค์แรก จึงไม่มีแบบอย่างที่จะให้พระพุทธองค์ได้ศึกษาเป็นแนวทางในการปฏิบัติเพื่อบรรลุพระโพธิญาณ
พระพุทธเจ้าองค์ปฐม เป็นพระพุทธเจ้าพระองค์แรกเป็นต้นแบบแห่งการเป็นพระพุทธเจ้า ทรงต้องบำเพ็ญพระบารมีมากกว่าบุคคลอื่นๆ เพราะไม่มีต้นแบบแห่งการสร้างพระบารมี ทรงลองผิดลองถูกกว่าบารมีจะรวมตัวกัน แม้นว่าพระบารมีรวมแล้วทรงใช้เวลาถึง ๔๐ อสงไขยกำไรแสนกัป
"ปฐมบทแห่งพุทธวงศ์
ปฐมต้นแห่งพระสัพพัญญูเจ้า
ประเสริฐแล้วในสามแดนโลกธาตุ
ด้วยมหามโนปณิธานอันเปี่ยมล้น
ทรงเป็นต้นบุญแห่งบวรพุทธศาสนา
เหล่าปวงข้าข้อน้อมบูชา"